Op het werk kunt u merken dat u extra steun of aanpassingen nodig hebt om te voorkomen dat u in het nadeel bent ten opzichte van niet-gehandicapten of niet-autistische mensen. Dit artikel gaat over hoe u om steun en redelijke aanpassingen kunt vragen tijdens het aanwervingsproces en wanneer u aan een nieuwe baan begint.

Achtergrond

Een “redelijke aanpassing” is een verandering om belemmeringen weg te nemen, zodat de betrokkene optimaal kan presteren bij het solliciteren naar een baan of op de werkplek. Een redelijke aanpassing kan bestaan in het helpen van een sollicitant bij het wervingsproces, een verandering op de fysieke werkplek of aanpassingen in beleid en procedures. 

Volgens de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte 2003, moet een werkgever of universiteit overwegen een redelijke aanpassing te doen als hij weet dat een sollicitant of werknemer een handicap heeft, of als die persoon uitdrukkelijk om aanpassingen vraagt. De werkgever moet dan de aanpassingen doorvoeren – als ze redelijk zijn. 

Zelfs als u in de wervingsdocumenten en het wervingsbeleid of het onlinebeleid geen verwijzing naar redelijke aanpassingen ziet, hebt u daar wettelijk recht op.  Wat als redelijk wordt geclassificeerd, kan afhangen van of:

• het betaalbaar is voor de werkgever,
• het praktisch is om de verandering door te voeren,
• het nadeel voor de verzoekende persoon wordt opgeheven, en
• het de gezondheid en veiligheid van anderen zou schaden. 

U kunt tijdens het sollicitatiegesprek om redelijke aanpassingen vragen als u denkt dat uw autisme van invloed kan zijn op uw vermogen om tijdens het gesprek te presteren. Elke aanpassing die wordt gevraagd, is afhankelijk van uw individuele aandoening en hoe die u tijdens een sollicitatiegesprek of op de werkplek zou kunnen beïnvloeden. 

Vergeet niet dat uw werkgever of uw universiteit alleen redelijke aanpassingen kunnen aanbieden als ze weten dat u gehandicapt bent of een gezondheidsprobleem hebt. Goede werkgevers hebben doeltreffende procedures. U kunt uw werkgever helpen door hem deelgenoot te maken van uw specifieke behoeften en voorkeuren.

Redelijke aanpassingen tijdens het zoeken naar een baan

Een van de meest gevraagde aanpassingen in de fase van het sollicitatiegesprek is om vooraf toegang te krijgen tot de vragen van het gesprek. Dit kan 1 dag of 1 uur van tevoren zijn, zodat de persoon een eerlijkere kans heeft om te slagen in de interviewfase. Er zijn echter nog andere aanpassingen die u kunnen helpen om optimaal te presteren:

• Vragen om details zoals het aantal mensen in het gesprekspanel en foto’s van het panel 
• Vragen naar details over de plaats van het interview en de opstelling van de zaal
• Extra tijd om vragen te beantwoorden tijdens het interview
• Vragen om een één-op-één gesprek in plaats van een panelgesprek
• Verzoek om een informele ontmoeting voor het gesprek
• Verzoek om een andere vorm, b.v. een proefperiode van twee dagen in plaats van een formeel gesprek

Redelijke aanpassingen op de werkplek

Veel mensen met een handicap of gezondheidsprobleem hebben redelijke aanpassingen op het werk nodig om hindernissen te overwinnen. Aanpassingen stellen de betrokkene in staat zijn rol op een hoog niveau te vervullen en kunnen fouten uitbannen, de productiviteit verhogen en het leren vergemakkelijken. Voor sommige aanpassingen kan de aanschaf van apparatuur nodig zijn.

In Nederland kan in veel gevallen financiering worden verstrekt door het middel van een Persoonsgebonden Budget (PGB) dat een beoordeling geeft van wat voor individuele personen voordelig kan zijn, afhankelijk van hun omstandigheden. U moet een PGB aanvragen door uw Gemeente, uw werkgever kan dit niet voor u doen.

Voorbeelden van aanpassingen op de werkplek zijn:

• Flexibele werktijden, zodat de betrokkene op een geschikt tijdstip kan reizen
• Een rustige ruimte om te werken in plaats van een druk open kantoor
• Een ondersteunend personeelslid aanwijzen om te coachen en mentorschap te bieden
• Duidelijkheid verschaffen over werkprioriteiten en tijdschema’s vaststellen 
• Informatie visueel presenteren in plaats van mondelinge instructies
• Levering van extra apparatuur zoals dubbele computerschermen of hoofdtelefoons met ruisonderdrukking
• Iets van de werkplek weghalen, bijvoorbeeld felle lampen boven de werkplek van de werknemer.

Wat kan dit voor mij betekenen?

Met een redelijke aanpassing hebt u een grotere kans om op uw best te presteren. Het kan uw welzijn verhogen en angsten verminderen, en het kan u ook in staat stellen efficiënter te zijn op het werk. Dit kan zijn omdat de omgeving meer bevorderlijk is, u rustiger bent, of omdat u de juiste apparatuur hebt die u nodig hebt om uw werk te doen.

Maar het gaat niet alleen om u – collega’s bewust maken van wat u helpt om zo goed mogelijk te werken, kan hen op hun beurt helpen te begrijpen hoe zij u op het werk of op de universiteit kunnen ondersteunen.

Praktische tips

• Wanneer u om steun of redelijke aanpassingen vraagt, kunnen deze tips helpen:
  • Bedenk op welke gebieden u ondersteuning nodig hebt: Neem de tijd om na te denken op welke gebieden u ondersteuning nodig hebt. Kies niet zomaar wat u denkt dat “leuk zou zijn”. Als u weet op welke gebieden u ondersteuning nodig hebt, wordt het gemakkelijker om de juiste ondersteuning of redelijke aanpassingen voor u te vinden.
  • Bedenk welke zintuiglijke problemen u ervaart – deze kunnen u erg beïnvloeden, maar gelukkig zijn ze vaak ook het gemakkelijkst te verhelpen. Denk aan licht, geluid, kleuren, ruimte, aanraking, geur, dingen die overweldigd kunnen voelen.
  • Weet u al wat voor u werkt? Op basis van eerdere ervaringen thuis, op school, op de universiteit of op het werk hebt u misschien al een idee van welke aanpassingen voor u werken. Is er apparatuur die u helpt, bijvoorbeeld een koptelefoon, stress- of fidget-apparaten, apps, hoe u de omgeving waarin u zich bevindt kunt inrichten?
  • Zoek uit wie de juiste persoon is om redelijke aanpassingen te regelen. Dit zal waarschijnlijk uw manager zijn, een gehandicaptenvertegenwoordiger of iemand van het HR-team.
  • Wees realistisch in uw ondersteuningsbehoeften: Vergeet niet dat de werkgever alleen aan uw ondersteuningsbehoeften tegemoet kan komen als deze als redelijk worden beschouwd. Bekijk de veel voorkomende redelijke aanpassingen in de hulpmiddelen voor het opstellen van profielen om na te denken over de ondersteuning die u mogelijk kunt gebruiken.
  • Maak uw aandoening bekend: Dit kan meestal op het sollicitatieformulier, tijdens het aanwervingsproces of tijdens de introductie op uw werk.
  • Zoek organisaties die publiekelijk hebben verklaard gehandicapte of autistische werknemers te ondersteunen. Dit zijn organisaties met een duidelijk omschreven beleid of handvesten. Een lijst van werkgevers in Nederland is te vinden op https://www.autismeacademie.nl/autismevriendelijk/bedrijven/; er zijn ook gespecialiseerde vacaturesites, zoals Onbeperktaandeslag (https://onbeperktaandeslag.nl/), en detacheringsbureau’s, bijvoorbeeld AutiTalent (https://www.autitalent.nl/).